Viêm mũi dị ứng thời tiết: Nguyên nhân, xử lý và phòng ngừa

Viêm mũi dị ứng thời tiết là một trong những bệnh lý liên quan đến đường hô hấp phổ biến ở nhiều đối tượng và độ tuổi khác nhau. Các triệu chứng bệnh lý đặc trưng bởi tình trạng đau đầu, chảy dịch mũi có màu vàng xanh, hắt hơi, mất khứu giác, hơi thở mũi hôi tanh,… Bệnh lý nếu không được thăm khám, điều trị và chăm sóc đúng cách có thể gây ra các biến chứng nặng nề.

Viêm mũi dị ứng thời tiết là bệnh gì?

Viêm mũi dị ứng thời tiết được xem là trường hợp bệnh viêm mũi phổ biến ở nhiều đối tượng và độ tuổi khác nhau. Bệnh lý có xu hướng bùng phát mạnh ở người có cơ địa nhạy cảm, mẫn cảm với sự thay đổi thời tiết đột ngột, độ ẩm, nhiệt độ,… Các triệu chứng bệnh lý đặc trưng bởi tình trạng sổ mũi, sưng tấy mũi, hắt hơi, khó thở, ngứa ngáy, viêm nhiễm,….

Theo các chuyên gia đầu ngành, viêm mũi dị ứng thời tiết có thể khởi phát ở bất cứ đối tượng hay độ tuổi nào. Tuy nhiên, theo số liệu thống kê cho thấy, bệnh thường tập trung ở người có cơ địa nhạy cảm, phụ nữ mang thai, trẻ nhỏ, người bị dị ứng thời tiết,… Các biểu hiện bệnh lý có xu hướng bùng phát theo mùi, nhất là khi thời tiết thay đổi đột ngột. Ngoài ra, viêm mũi dị ứng thời tiết có thể bị tác động bởi nấm mốc, phấn hoa trong không khí,…

Khi bị dị nguyên xâm nhập, hệ miễn dịch của cơ thể sẽ tạo ra những kháng thể giúp chống lại các tác nhân gây bệnh. Lúc này, histamin cũng được giải phóng – Đây được xem là một trong những nguyên nhân chính gây ra bệnh viêm mũi dị ứng thời tiết.

Nguyên nhân dẫn đến viêm mũi dị ứng thời tiết

Viêm mũi dị ứng thời tiết là một trong những bệnh lý phổ biến và thường khởi phát bởi nhiều nguyên nhân và yếu tố tác động. Cụ thể:

• Thời tiết thay đổi đột ngột: Khi thời tiết giao mùa, độ ẩm không khí, nhiệt độ, áp suất thường thay đổi đột ngột. Điều này làm tăng nguy cơ khởi phát các triệu chứng bệnh viêm mũi dị ứng thời tiết.
• Yếu tố cơ địa: Theo các chuyên gia đầu ngành, viêm mũi dị ứng thời tiết thời khởi phát ở những người suy giảm hệ thống miễn dịch, dị ứng cơ địa. Do đó, khi bị các tác nhân xâm nhập, cơ thể sẽ có xu hướng sản sinh kháng thể phản ứng lại những tác nhân gây bệnh nên có thể khởi phát các triệu chứng hắt hơi, đau đầu, sổ mũi,… Nhằm để loại bỏ những dị nguyên khỏi niêm mạc mũi. Bên cạnh đó, bệnh lý có xu hướng di truyền, những đối tượng có ba mẹ mắc phải căn bệnh này sẽ có tỉ lệ mắc bệnh cao hơn so với những người bình thường.
• Các dị nguyên trong không khí: Phấn hoa, nấm mốc, bụi bẩn, lông động vật,… lẫn trong không khí được xem là một trong những nguyên nhân dẫn đến viêm mũi dị ứng thời tiết.
• Cơ thể nhạy cảm bởi những tác nhân bên ngoài môi trường: Những trường hợp có sức khỏe bình thường. Tuy nhiên khi tiếp xúc với không khí lạnh đột ngột, ngồi trước máy điều hòa hoặc máy quạt quá lâu có thể gây sổ mũi, hắt hơi, sưng niêm mạc khó chịu,…
• Một số yếu tố khác: Ngoài các nguyên nhân phổ biến trên, các triệu chứng viêm mũi dị có thể bùng phát và trở nên nghiêm trọng bởi các bệnh lý nên như viêm mũi dị ứng, viêm da dị ứng, nổi mề đay mẩn ngứa mãn tính, chàm, hen suyễn,…

Các triệu chứng bệnh viêm mũi dị ứng thời tiết

Các triệu chứng viêm mũi dị ứng thời tiết thường có nét tương đồng với bệnh cảm cúm nên thường dễ bị nhầm lẫn. Điều này có thể dẫn đến điều trị và chăm sóc không đúng cách và hệ quả là khiến các triệu chứng bệnh lý tiến triển nặng nề, kéo dài dai dẳng, ảnh hưởng đến kết quả điều trị và làm tăng nguy cơ phát sinh các biến chứng nặng nề.

Dưới đây là những dấu hiệu nhận biết bệnh viêm mũi dị ứng thời tiết thường gặp:

• Khi cơ thể tiếp xúc trực tiếp với nhiệt độ thời tiết thời tiết thay đổi đột ngột hoặc các yếu tố môi trường. Lúc này, vùng niêm mạc mũi có thể bị kích thích và gây ngứa ngáy, khó chịu, chảy nước mũi
• Hắt hơi thường xuyên được xem là một trong những triệu chứng điển hình viêm mũi dị ứng thời tiết. Bởi đây là phản xạ tự nhiên của cơ thể nhằm loại bỏ những dị nguyên xâm nhập.
• Chảy nước mũi có dịch nhầy, loãng và thường bị nhầm lẫn với chứng sổ mũi thông thường
• Nghẹt mũi, đau đầu, ho khan, ngứa họng và có thể kèm theo biểu hiện sốt nhẹ và giảm khứu giác
• Chảy nước mắt, ngứa mắt, đau nhức hốc mắt,…
• Các triệu chứng viêm mũi dị ứng thời tiết còn có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ, suy giảm khả năng tập tập, đi kèm với hen suyễn,…

Viêm mũi dị ứng thời tiết nguy hiểm không?

Viêm mũi dị ứng thời tiết khởi phát chủ yếu do sự thay đổi thời tiết đột ngột. Đây được xem là một trong những bệnh lý liên quan đến đường hô hấp phổ biến và không đe dọa đến tính mạng của người bệnh. Tuy nhiên, theo các bác sĩ chuyên khoa, các triệu chứng bệnh lý nếu không được kiểm soát, chăm sóc và phòng ngừa khoa học, đúng cách có thể tiến triển nặng nề, gây ra các biến chứng nguy hiểm như:

• Viêm xoang
• Viêm tai giữa
• Hen suyễn
• Viêm họng
• Viêm kết mạc mắt
• Polyp mũi

Bệnh viêm mũi dị ứng thời tiết có xu hướng bùng phát ở những đối tượng cơ địa dị ứng, yếu tố di truyền nên việc kiểm soát các triệu chứng bệnh lý hoàn toàn thường gặp nhiều khó khăn. Tuy nhiên, nếu bệnh được phát hiện sớm và kịp thời điều trị, chăm sóc đúng cách sẽ giúp khắc phục nhanh chóng cũng như phòng ngừa tái phát lâu dài. Do đó, khi nhận thấy các triệu chứng bệnh lý, người bệnh cần chủ động đến bệnh viện để được chẩn đoán và điều trị đúng phương pháp.

Các phương pháp chẩn đoán bệnh lý

Việc áp dụng các phương pháp chẩn đoán sẽ giúp bác sĩ xác định chính xác mức độ các triệu chứng bệnh lý, nguyên nhân khởi phát. Từ đó, xây dựng phác đồ điều trị phù hợp với từng người bệnh.

Sau khi tiếp nhận bệnh nhân, bác sĩ sẽ tiến hành chẩn đoán lâm sàng thông qua những biểu hiện bệnh lý, bệnh sử của bạn và người thân trong gia đình nhằm xác định nguyên nhân khởi phát. Đồng thời xác định các triệu chứng bệnh viêm mũi dị ứng thời tiết bùng phát theo từng đợt hoặc quanh năm.

Ngoài ra, bác sĩ cũng có thể yêu cầu người bệnh tiến hành các kỹ thuật xét nghiệm như:

• Xét nghiệm dưới da: Bác sĩ sẽ tiến hành sử dụng dị nguyên để thử nghiệm tại một góc nhỏ trên da. Từ đó, kiểm tra phản ứng của da khi tiếp xúc với dị nguyên nhằm kết luận nguyên nhân khởi phát.
• Xét nghiệm máu: Kỹ thuật xét nghiệm này được tiến hành nhằm đánh giá cụ thể mức độ dị ứng tác động đến cơ thể, từ đó áp dụng các phương pháp điều trị phù hợp.
• Kỹ thuật xét nghiệm hình ảnh: Ngoài những kỹ thuật chẩn đoán trên, bác sĩ có thể đề nghị người bệnh tiến hành thực hiện xét nghiệm hình ảnh trong trường hợp các biểu hiện bệnh lý ảnh hưởng đến khoan xoang, hốc mắt, tai giữa,…

Các phương pháp điều trị viêm mũi dị ứng thời tiết

Viêm mũi dị ứng thời tiết có tính chất mãn tính, kéo dài dai dẳng và rất khó điều trị dứt điểm. Tuy nhiên, việc chủ động thăm khám và điều trị sớm sẽ giúp kiểm soát các triệu chứng bệnh lý nhanh chóng, đồng thời hỗ trợ phòng ngừa tái phát lâu dài. Hiện nay, có nhiều phương pháp điều trị viêm mũi dị ứng cũng như viêm mũi dị ứng thời tiết. Dựa vào nguyên nhân khởi phát, đối tượng, độ tuổi và mức độ các triệu chứng sẽ lựa chọn cách chữa trị khác nhau.

1. Sử dụng thuốc Tây điều trị

Việc sử dụng các loại thuốc Tây điều trị viêm mũi dị ứng thời tiết luôn được nhiều người bệnh ưu tiên. Bởi các thành phần hoạt chất trong thuốc có tác dụng kiểm soát các triệu chứng sổ mũi, ngứa ngáy, sưng viêm niêm mạc mũi và một số biểu hiện đi kèm nhanh chóng, làm giảm cảm giác khó chịu. Thông thường, bác sĩ sẽ sử dụng các loại thuốc uống, thuốc nhỏ mũi, thuốc xịt mũi,… để khắc phục bệnh lý.

Nhóm thuốc chứa Decongestants

Thuốc có tác dụng chính giúp làm giảm áp lực lên các vùng xung quanh mũi như họng, xoang, tai, đồng thời giúp thông mũi, làm giảm cảm giác khó chịu. Nhóm thuốc này thường được chỉ định sử dụng trong 3 ngày nhằm hạn chế phát sinh tác dụng phụ không mong muốn. Thuốc chứa Decongestants chống chỉ định với những trường hợp mắc bệnh tiết niệu, tim mạch, đột quỵ, tăng huyết áp.

Một số loại thuốc chứa Decongestants thường được bác sĩ chỉ định trong điều trị viêm mũi dị ứng thời tiết như Phenylephrine, Pseudoephedrine. Để hạn chế rủi ro phát sinh, người bệnh cần tuân thủ hướng dẫn của chuyên khoa về liều lượng, tần suất và thời gian dùng thuốc.

Các loại thuốc xịt mũi và nhỏ mũi

Những thành phần hoạt chất có trong thuốc xịt mũi, nhỏ mũi giúp khắc phục nhanh chóng các triệu chứng nghẹt mũi, ngứa mũi, hắt hơi, sổ mũi,… do bệnh lý gây ta. Thành phần corticoid có trong thuốc xịt mũi có tác dụng giảm viêm nhiễm nhanh và tăng cường miễn dịch. Tuy nhiên, việc lạm dụng thuốc có thể gây ra những tác dụng phụ không mong muốn.

Do đó, người bệnh cần tuân thủ chỉ định của bác sĩ chuyên khoa về liều dùng và tần suất sử dụng thuốc nhằm đảm bảo hiệu quả tốt nhất. Lưu ý, tránh sử dụng thuốc xịt mũi, nhỏ mũi với những trường hợp có tiền sử dị ứng, kích ứng với thành phần corticoid.

Thuốc uống kháng histamin

Nhóm thuốc uống kháng histamin có tác dụng kiểm soát các triệu chứng bệnh lý như hắt hơi, đau nhức mũi, sổ mũi nhanh chóng. Tuy nhiên, để đạt kết quả điều trị tốt nhất, người bệnh cần tuân thủ chỉ định bác sĩ chuyên khoa về liều dùng và thời gian sử dụng.

Việc tự ý sử dụng thuốc điều trị có thể khiến tình trạng bệnh lý trở nên nặng nề, tăng nguy cơ phát sinh biến chứng. Một số loại thuốc kháng histamin thường được bác sĩ chỉ định điều trị như: Diphenhydramine, Fexofenadine, Desloratadine,…

Các loại thuốc ngậm đặt dưới lưỡi

Nhóm thuốc ngậm dùng đặt dưới lưỡi chỉ được áp bác sĩ áp dụng cho những đối tượng bị viêm mũi dị ứng thời tiết tiến triển nặng nề. Thông thường, bác sĩ chuyên khoa sẽ chỉ định một số loại thuốc đặt ở dưới lưỡi nhằm làm giảm các triệu chứng bệnh lý nhanh chóng, làm dịu niêm mạc mũi,…

Trong quá trình sử dụng các loại thuốc ngậm dưới lưỡi có thể dẫn đến phát sinh một số tác dụng phụ nhẹ như sưng lưỡi, đau họng, khô họng, ngứa miệng,…

Các loại thuốc tiêm chống dị ứng

Tương tự với nhóm thuốc đặt dưới lưỡi, các loại thuốc tiêm chống dị ứng được chỉ định khi các loại thuốc trên không mang lại hiệu quả điều trị. Tuy nhiên, các loại thuốc tiêm chống dị ứng có thể gây ra một số tác dụng phụ khá nguy hiểm. Do đó, người bệnh cần trao đổi với bác sĩ trước khi sử dụng thuốc.

2. Tận dụng một số mẹo chữa dân gian tại nhà

Bên cạnh sử dụng các loại thuốc Tây khắc phục các triệu chứng bệnh lý theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa. Người bệnh có thể kết hợp áp dụng các mẹo dân gian từ các loại dược liệu tự nhiên giúp làm giảm các biểu hiện khó chịu, đồng thời tăng hiệu quả điều trị.

Ưu điểm của mẹo chữa này là lành tính, an toàn, hạn chế phát sinh tác dụng phụ cũng như tránh tình trạng lạm dụng thuốc tân dược. Tuy nhiên, cách chữa này chỉ phù hợp với những trường hợp bệnh lý ở mức độ nhẹ và chỉ có tác dụng hỗ trợ điều trị. Do đó, người bệnh tránh phụ thuộc vào mẹo chữa.

Chữa viêm mũi dị ứng thời tiết bằng tỏi

Theo các nghiên cứu khoa học nhận thấy, hoạt chất Allicin trong tỏi có tác dụng chống viêm, kháng khuẩn, chống viêm và tăng cường hệ thống miễn dịch. Chính vì vậy, nguyên liệu này được sử dụng trong điều trị viêm mũi dị ứng thời tiết, viêm xoang,…

• Chuẩn bị 1 vài tép tỏi và một ít mật ong nguyên chất
• Tỏi mang đi bóc vỏ, rửa sạch và đập dập rồi pha với mật ong với tỉ lệ 1:2
• Sau khi rửa sạch mũi với nước muối sinh lý, người bệnh sử dụng tăm bông thấm đều dung dịch và đưa vào niêm mạc mũi
• Mỗi ngày thực hiện 3 lần, áp dụng đều đặn đến khi các triệu chứng bệnh lý dần thuyên giảm hẳn

Lưu ý: Tránh sử dụng quá nhiều tỏi vì có thể dẫn đế kích ứng niêm mạc mũi, khiến các triệu chứng bệnh lý trở nên nặng nề hơn.

Gừng tươi cải thiện các triệu chứng bệnh lý

Theo ghi nhận của Y học cổ truyền, gừng hay sinh khương có tính ấm, vị cay nồng, mùi thơm dịu. Với công dụng sát khuẩn, chống viêm, giúp làm nóng đường thở, hỗ trợ tăng tuần hoàn màu nên được dùng trong chữa bệnh viêm mũi dị ứng thời tiết.

Người bệnh chuẩn bị 1 củ gừng tươi, sau khi ngâm rửa sạch thì cạo sạch vỏ và thái thành từng lát mỏng. Nhai trực tiếp lát gừng để các thành phần hoạt chất có trong dược liệu thấm vào niêm mạc mũi, thông lên mũi, từ đó cải thiện các triệu chứng bệnh lý hiệu quả.

Tận dụng ngải cứu chữa bệnh

Ngải cứu được biết đến là một trong những vị thuốc có tác dụng trong việc cải thiện các triệu chứng bệnh lý thường gặp, trong đó có bệnh viêm mũi dị ứng thời tiết. Nhân dân thường dùng lá ngải cứu xông mũi nhằm cải thiện các triệu chứng khó chịu do bệnh lý gây ra.

• Chuẩn bị khoảng 30 gam lá ngải cứu, mang đi ngâm rửa với nước muối pha loãng để loại bỏ các tạp chất gây hại
• Mang dược liệu phơi dưới bóng râm, có gió đến khi héo lại là được
• Sau đó, bạn vò lá ngải cứu đến khi mềm và cuộn lại hình điếu thuốc lá
• Đốt lá ngải cứu lên để ngửi, đồng thời kết hợp hơ ở giữa đỉnh đầu giúp làm giảm tình trạng khó thở, nghẹt mũi, dị ứng, giúp thông mũi,…
• Mỗi ngày xông đốt khoảng 2 – 3 điếu và thực hiện liên tục trong 15 ngày thì ngưng lại.

Biện pháp kiểm soát và phòng ngừa viêm mũi dị ứng thời tiết

Viêm mũi dị ứng thời tiết là một trong những bệnh lý có tính chất mãn tính, kéo dài dai dẳng với xu hướng tái phát nhiều lần khi gặp điều kiện thuận lợi. Do đó, bên cạnh áp dụng các biện pháp điều trị, hỗ trợ điều trị thì người bệnh cần thực hiện phòng ngừa nhằm ngăn ngừa các triệu chứng bệnh lý bùng phát và tiến triển nghiêm trọng hơn.

Với những trường hợp chủ quan, không tiến hành thăm khám, điều trị và chăm sóc đúng cách có thể khiến các triệu chứng kéo dài dai dẳng, tiến triển nặng nề và gây ra các biến chứng ảnh hưởng đến sinh hoạt cũng như sức khỏe tổng thể của người bệnh.

Dưới đây là một số cách giúp phòng ngừa bệnh viêm mũi dị ứng thời tiết được nhiều người bệnh áp dụng và mang lại hiệu quả tích cực:

• Tránh xa các dị nguyên gây kích ứng, dị ứng như nấm mốc, phân hoa, bụi bẩn, ô nhiễm, lông động vật,…
• Chú ý giữ ấm cơ thể khi thời tiết chuyển mùa, nhiệt độ môi trường thay đổi đột ngột. Giữ niêm mạch mũi không bị khô, đồng thời tránh ngồi trước máy điều hòa, máy quạt quá lâu.
• Thường xuyên rửa tay với xà phòng sát khuẩn, tránh đưa tay lên mũi miệng. Bởi thói quen này có thể khiến niêm mạc mũi bị tổn thương, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn xâm nhập, tấn công gây viêm nhiễm.
• Các triệu chứng bệnh lý có thể bùng phát khi thời tiết thay đổi đột ngột. Do đó, bên cạnh việc chú ý giữ ấm cơ thể, người bệnh nên hạn chế di chuyển ngoài trời khi thời tiết giao mùa, chuyển lạnh.
• Giữ vệ sinh không gian sống thường xuyên nhằm loại bỏ nấm mốc, bụi bẩn, vi khuẩn trong không khí, từ đó hạn chế bùng phát bệnh lý.
• Che chắn kĩ, mang khẩu trang ra đường và bảo vệ đường hô hấp tránh những tác nhân gây hại xâm nhập và những bệnh lý lây nhiễm đường hô hấp.
• Kết hợp xây dựng chế độ ăn uống khoa học, lành mạnh hỗ trợ quá trình điều trị bệnh đạt kết quả tốt nhất. Đồng thời thiết lập lối sống sinh hoạt lành mạnh, nghỉ ngơi và tập luyện thể dục thể thao hợp lý giúp nâng cao thể trạng, phòng ngừa tác nhân gây bệnh hiệu quả.
• Mỗi ngày bổ sung từ 2 – 2.5 lít nước nước giúp làm ẩm niêm mạc mũi, các dịch nhầy trở nên loãng hơn và cải thiện chứng khó thở, nghẹt mũi hiệu quả.

Viêm mũi dị ứng thời tiết là một trong những bệnh lý đường hô hấp thường gặp. Các triệu chứng bệnh lý không ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tổng thể. Tuy nhiên, tình trạng sổ mũi, ngứa ngáy, sưng tấy khó chịu sẽ tác động tiêu cực đến sinh hoạt, học tập của người bệnh. Do đó, người bệnh cần chủ động đến bệnh viện để được khám và điều trị đúng cách khi nhận thấy các dấu hiệu bệnh lý.