Bị thận yếu nên ăn gì và kiêng gì để nhanh phục hồi?

Thận yếu nên ăn gì và kiêng gì là câu hỏi thắc mắc của nhiều người bệnh. Bởi ngoài việc điều trị bằng thuốc thì chế độ dinh dưỡng cũng góp vai trò quan trọng và tác động trực tiếp đến quá trình điều trị bệnh. 

Thận yếu là tình trạng suy yếu chức năng thận hay còn được gọi là suy thận. Bệnh không chỉ gây ảnh hưởng nặng nề đến sức khỏe của người bệnh mà còn gây ra các triệu chứng khác như gây yếu sinh lý ở nam giới, tiểu són, tiểu không tự chủ, đi tiểu nhiều lần…

Khi phát bệnh thì chứng tỏ bệnh đã được hình thành trong nhiều tháng cho đến hơn 1 năm. Bệnh chủ yếu xuất phát là do ảnh hưởng của các bệnh lý như tim mạch, cao huyết áp, đái tháo đường, thận ứ nước, viêm nhiễm bàng quang, ung thư bàng quang…

Bị thận yếu nên ăn gì tốt nhất?

Chế độ ăn uống khoa học và lành mạnh, phù hợp với bệnh thận yếu sẽ giúp hỗ trợ điều trị bệnh hiệu quả, cải thiện các triệu chứng bệnh một cách tích cực. Cụ thể một số loại thực phực người bị thận yếu nên ăn như:

1. Lòng trắng trứng

Có lẽ những người mắc bệnh thận yếu đều biết rằng chất không nên nạp nhiều vào cơ thể chính là chất đạm. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là bạn phải kiêng nó hoàn toàn, thay vào đó nên cân đối tỷ lệ chất đạm trong các bữa ăn sao cho vừa phải vì thiếu đạm sẽ càng khiến bệnh càng nặng nề hơn.

Và loại thực phẩm chứa đạm tốt nhất dành cho người mắc bệnh thận yếu được các chuyên gia khuyến khích sử dụng chính là lòng trắng trứng. Theo các nghiên cứu khoa học cho thấy trong lòng trắng trứng có chứa rất nhiều protein, vitamin và hàm lượng ít phốt pho, kali có khả năng ngăn chặn tình trạng viêm nhiễm của các tế bào trong thận.

Khuyến khích người bị thận yếu nên ăn 3 quả trứng trong một tuần để cung cấp đủ đạm cho cơ thể và bảo vệ thận tốt hơn. Lưu ý tuyệt đối không được ăn nhiều hơn 4 quả trứng mỗi tuần để tránh gây dư thừa đạm khiến thận phải làm việc quá tải và suy yếu hơn.

2. Các loại cá giàu omega 3 giúp chống viêm hiệu quả

Các loại cá biển giàu omega 3 là thực phẩm cực kỳ tốt cho những người bệnh về thận, trong đó có bệnh thận yếu. Hoạt chất omega – 3 là một loại axit béo không no có khả năng hỗ trợ cải thiện tình trạng viêm nhiễm, giảm sưng, giảm viêm, chống oxy hóa và hạn chế tối đa các biểu hiện triệu chứng khó chịu của bệnh thận yếu.

Một số loại cá giàu omega 3 tốt cho sức khỏe mà người bệnh thận yếu có thể sử dụng như cá hồi, cá trích, cá ngừ, cá bơn… Đây cũng là một trong những nguồn protein lành tính và có lợi cho sức khỏe, vừa giúp đảm bảo cơ thể có đủ chất dinh dưỡng vừa có thể chế biến thành nhiều món ăn ngon làm đa dạng thêm thực đơn ăn uống của bạn.

3. Ớt chuông đỏ giúp chống oxy hóa cực mạnh

Theo các chuyên gia dinh dưỡng, tiêu thụ nhiều ớt chuông đỏ sẽ giúp cải thiện tốt bệnh thận yếu. Trong ớt chuông đỏ có chứa hàm lượng lớn các chất vitamin A, vitamin C, vitamin B6 cùng chất xơ… đặc biệt tốt cho sức khỏe sinh lý nam giới.

Bên cạnh đó, hàm lượng cao hoạt chất Lycopene trong ớt chuông đỏ có khả năng điều hòa các chất điện giải trong cơ thể, chống lại quá trình oxy hóa cực mạnh, giúp làm lành nhanh chóng các tổn thương bên trong tế bào thận, đồng thời hỗ trợ thận hoạt động ổn định hơn, thanh lọc cơ thể đều đặn. Vì vậy, ớt chuông đỏ là loại thực phẩm được khuyến khích sử dụng nhiều trong thực đơn ăn uống hằng ngày của người mắc bệnh thận yếu.

4. Bổ sung các loại rau có màu xanh đậm giúp kiềm hóa nước tiểu

Rau xanh rất giàu vitamin khoáng chất, đặc biệt là chất xơ tốt cho hệ tiêu hóa là điều ai cũng biết. Bên cạnh đó, các nhà khoa học đã chỉ ra rằng ăn nhiều rau xanh, đặc biệt là những loại rau có màu xanh đậm sẽ tốt hơn cho sức khỏe.

Bởi trong những loại rau này có chứa hàm lượng cao các chất Thiocyanat, Glucosinolate, Omega 3, Indoles, Phytochemical… có khả năng làm giảm áp lực lên thận, thúc đẩy nhanh quá trình lọc máu và nước của thận. Không những vậy, trong rau xanh có chứa nồng độ pH cao giúp trung hòa dịch vụ dạ dàym kiềm hóa nước tiểu và quá trình bài tiết nước tiểu dễ dàng hơn. Nhờ đó thận không phải hoạt động quá tải và được điều hòa ổn định.

Một số loại rau xanh màu xanh đậm mà người mắc bệnh thận yếu nên ăn nhiều như rau bina, cải xoăn, đặc biệt là bắp cải và súp lơ. Trong bắp cải có chứa hoạt chất phytochemical giúp loại bỏ nhanh chóng các tế bào độc hại trong cơ thể, còn súp lơ có chứa các hoạt chất indoles, glucosinolate và thioxyanat giúp khử độc tố, giảm áp lực lên thận hiệu quả.

5. Khoai lang giàu chất xơ và cung cấp năng lượng

Trong khoai lang có chứa hàm lượng cao tinh bột giúp cung cấp nguồn năng lượng dồi dào trong cơ thể, còn vitamin, khoáng chất, đặc biệt là chất xơ được các chuyên gia khuyến khích sử dụng vì đem lại lợi ích tích cực cho người mắc các bệnh lý về thận hay các loại bệnh mãn tính.

Sử dụng khoai lang được đánh giá tốt hơn so với các loại ngũ cốc khác bởi hàm lượng đường trong khoai lang khá thấp và là đường tự nhiên tốt cho cơ thể. Nhờ đó mà ăn khoai lang sẽ rất tốt cho chức năng bài tiết của thận, làm ổn định tránh gây áp lực đến cơ quan này cũng như hỗ trợ ổn định đường huyết trong cơ thể ở mức an toàn.

6. Tỏi giúp ngăn ngừa viêm nhiễm thận

Từ lâu, tỏi không chỉ là một loại gia vị được sử dụng trong nấu ăn hằng ngày mà nó còn được sử dụng như một loại dược liệu quý dùng trong điều trị các bệnh lý viêm nhiễm rất hữu hiệu.

Theo các kết quả nghiên cứu, trong tỏi có chứa hàm lượng cao hoạt chất Allicin có khả năng chống viêm, kháng khuẩn, ức chế sự hoạt động của các loại vi khuẩn, virus, nấm gây bệnh trong cơ thể. Nhờ vậy mà tỏi sẽ có hiệu quả trong ngăn ngừa viêm nhiễm ở thận, kích thích các tế bào thận tổn thương hồi phục nhanh chóng.

Không những vậy, trong một củ tỏi có chứa trung bình 1mg natri, 4mg phốt phom 12mg kali cùng nhiều thành phần vi chất khác không chỉ giúp tăng cường sức đề kháng mà còn kiểm soát nồng độ cholesterol trong cơ thể và ngăn ngừa viêm nhiễm ở thận.

7. Bí ngô – Thực phẩm tốt cho thận

Bí ngô không chỉ là loại thực phẩm ngon – bổ – rẻ, giàu dinh dưỡng và tốt cho sức khỏe mà nó còn là thực phẩm tuyệt vời đối với những người mắc bệnh thận yếu. Theo đó, trong bí ngô có chứa hàm lượng tinh bột khá cao tuy nhiên lượng đường lại thấp nên rất phù hợp với những người bị thận yếu.

Đảm bảo khi tiêu thụ bí ngô vào trong cơ thể sẽ không làm tăng lượng đường trong máu, nhờ vậy mà không gây ra áp lực cho thận, không làm ảnh hưởng đến quá trình lọc máu, giúp quá trình này diễn ra dễ dàng hơn.

8. Ưu tiên các loại đậu giàu đạm

Đậu xanh, đậu đỏ, đậu Hà Lan, đậu nành… đều là những loại đậu có chứa lượng đạm thực vật cực kỳ tốt cho sức khỏe con người, đặc biệt là đối với những người mắc bệnh thận yếu thì sử dụng các loại đậu có thể hoàn toàn thay thế cho thực phẩm chứa đạm động vật.

Tiêu thụ đậu không chỉ giúp cân bằng các dưỡng chất trong cơ thể, không gây thiếu hụt đạm mà vẫn không làm ảnh hưởng xấu đến sự hoạt động của cơ quan thận. Chưa dừng lại ở đó, trong các loại đậu kể trên còn chứa hàm lượng lớn các chất axit amin giúp đào thải độc tố, thanh lọc cơ thể và làm giảm hiệu quả an toàn nồng độ cholesterol trong máu.

9. Các loại trái cây tốt cho người mắc bệnh thận yếu

Bên cạnh các loại thực phẩm thịt, cá, rau xanh… thì người bệnh thận yếu cũng không nên bỏ qua các loại trái cây. Một số loại trái cây tốt cho sức khỏe tổng thể và đặc biệt có ích cho người bệnh thận yếu như:

• Dâu tây: Trong dâu tây có chứa hàm lượng lớn các chất  Anthocyanins, Ellagitannin, vitamin C… có khả năng ức chế sự hình thành của các gốc tế bào tự do, tăng cường chức năng bảo vệ cơ quan thận. Bạn có thể sử dụng dâu tây theo nhiều cách tùy ý thích như ăn trực tiếp, làm sinh tố hay cho vào salad đều được.
• Dứa: Dứa là loại trái cây giải nhiệt rất tốt, trong dứa có chứa nhiều chất chống oxy hóa cùng hàm lượng lớn các khoáng chất vi lượng. Đây đều là những hoạt chất có lợi trong việc làm sạch thận, đào thải độc tố cùng các chất cặn bã ra khỏi cơ thể dễ dàng, tránh gây áp lực cho thận.
• Táo: Táo được xem là một trong những loại trái cây có khả năng hỗ trợ điều hòa huyết áp hiệu quả. Tất cả là nhờ hoạt chất Epicatechin flavonoid giúp làm giảm cholesterol, cân bằng huyết áp luôn trong mức ổn định, nhờ đó giúp giảm thiểu nguy cơ đột quỵ do thận bị tăng áp lực máu.

• Bơ: Bơ là loại trái cây được khuyến khích sử dụng thường xuyên đối với những người mắc bệnh thận yếu. Bơ cung cấp nguồn năng lượng lớn và dễ chuyển hóa, trong bơ chứa nhiều axit béo không no cùng hàng tá cá vitamin khoáng chất tốt cho sức khỏe tim mạch, ổn định huyết áp và cải thiện chức năng thận.
• Dưa lưới: Dưa lưới cũng là một loại trái cây thanh mát, chứa nhiều vitamin khoáng chất, có độ ngọt vừa phải và hoàn toàn không chứa chất béo hay đạm nên rất phù hợp với người mắc bệnh thận yếu. Không những vậy, trong dưa lưới có chứa hàm lượng các chất như beta-carotene, acid caffeic, phytoene, quercetin… giúp hỗ trợ diệt trừ các gốc tự do, đào thải độc tố, thanh lọc cơ thể.
• Cherry: Quả cherry hay còn được gọi là quả anh đào rất tốt cho sức khỏe nhờ khả năng kháng viêm, chống khuẩn mạnh. Đặc biệt, trong quả anh đào có chứa lượng lớn các hoạt chất chống oxy hóa nên hỗ trợ quá trình lọc máu của thận diễn ra trơn tru và dễ dàng hơn.
• Nam việt quất: Trong giai đoạn đầu điều trị bệnh thận yếu, bác sĩ thường khuyến khích ăn nhiều nam việt quất. Bởi trong loại quả này có chứa nhiều chất tốt cho thận như Flavonoid, carbohydrate, anthocyanins, vitamin A, E, chất xơ…

Ngoài ra, người bệnh thận yếu cũng nên ưu tiên bổ sung những loại trái cây có nhiều nước như dưa hấu, lê, đu đủ… vừa thanh mát vừa ít kali, natri, giúp giảm áp lực cho thận, cung cấp nước cho cơ thể, hỗ trợ quá trình giải độc, lọc máu của thận được tốt hơn.

Mắc bệnh thận yếu không nên ăn gì?

Ngoài những loại thực phẩm tốt nên ăn nhiều thì cũng có những loại thực phẩm mà người bệnh tránh sử dụng tuyệt đối hoặc ngưng ăn trong quá trình điều trị thận yếu. Có thể kể đến một số loại thực phẩm sau đây:

• Muối

Đây là loại gia vị kiêng kỵ đối với những người mắc bệnh thận yếu. Những món ăn nêm nếm nhiều muối sẽ làm tăng nguy cơ hình thành sỏi thận, khiến cơ quan này bị suy yếu. Vì vậy, trong thời gian trị bệnh thận yếu nên ưu tiên ăn các món được chế biến nhạt, ít muối hoặc không có muối sẽ tốt hơn.

• Thức ăn chế biến đậm vị

Tiêu thụ quá nhiều các món ăn được nêm nếm đậm gia vị thường xuyên sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến chức năng thận. Bởi càng nhiều loại gia vị trong một món ăn sẽ càng khiến cho thận chịu áp lực lớn, không thể lọc hết được chúng, nhất là các hoạt chất khó tiêu. Hậu quả là khiến cho người bệnh bị đau bụng, tiêu chảy, đi phân sống hoặc táo bón.

Vì vậy, trong thời gian này tốt nhất người bệnh không nên ăn những món chế biến theo dạng kho mặn, lẩu chua cay… để tránh gây hại cho thận. Thay vào đó, nên chế biến thức ăn dạng hầm, luộc, hấp… vừa tốt cho thận vừa giữ được tối đa các dưỡng chất trong thực phẩm tốt cho sức khỏe.

• Tránh ăn thịt gia cầm

Theo các chuyên gia dinh dưỡng thì thịt gia cầm không tốt cho sức khỏe của người bị thận yếu. Lý giải điều này là do trong thịt gia cầm chứa hàm lượng cao protein khiến thận phải tăng công suất hoạt động lên gấp nhiều lần nhưng vẫn xảy ra tình trạng quá tải, khiến đạm không thể chuyển hóa hoàn toàn thành năng lượng và hậu quả là làm suy giảm chức năng thận.

Một số loại thịt gia cầm mà người bệnh thận yếu nên tránh sử dụng gồm thịt gà, thịt ngỗng, thịt vịt, thịt ngan…

• Thực phẩm chứa nhiều kali, photpho

Kali và photpho là những loại khoáng chất kiêng kỵ đối với người mắc bệnh thận yếu. Hàm lượng cao chất này trong cơ thể sẽ làm kích thích suy thận chuyển biến nặng, rối loạn chức năng thận.

Vì vậy, người bệnh cần tham khảo sự tư vấn về thực đơn ăn uống từ chuyên gia dinh dưỡng bởi 2 khoáng chất này có thể chứa trong nhiều loại thịt, trái cây, rau xanh, phô mai, chocolate nóng… rất dễ sử dụng nhầm và khiến bệnh nặng thêm.

• Thức ăn chứa nhiều đường

Mặc dù đường là loại gia vị cần thiết trong chế biến thức ăn hằng ngày, tuy nhiên đối với những người mắc bệnh thận yếu thì đường lại là “kẻ đầu sỏ” khiến thận suy yếu, hoạt động chậm chạp, khó chuyển hóa đường và bị áp lực. Hậu quả là khiến cho các tế bào thận bị tổn thương, bị phá hủy nhanh chóng và không có khả năng hồi phục, tái tạo lại.

Vì vậy, nếu muốn khỏi bệnh nhanh chóng thì tốt nhất trong quá trình điều trị bệnh nên tránh sử dụng các loại thực phẩm nhiều đường như bánh kem, bánh ngọt, nước ngọt có gas, kẹo…

• Các loại thịt đỏ, hải sản

Cũng tương tự như các loại thịt gia cầm, thịt đỏ và hải sản là những loại thực phẩm kiêng kỵ với bệnh thận yếu bởi chứa hàm lượng protein cực cao. Khi tiêu thụ nhiều các loại thực phẩm này, chức năng thận vốn bị suy yếu sẽ càng bị tổn thương trầm trọng, không chuyển hóa được protein thành các tế bào dễ hấp thụ do thận bị quá tải, áp lực và hoạt động chậm chạp.

Không những vậy, dư thừa protein trong cơ thể sẽ làm đẩy nhanh quá trình lão hóa của các tế bào, khiến chúng bị phân hủy hoàn hoàn. Vì vậy, để tốt nhất cho sức khỏe người bệnh nên tránh sử dụng thực phẩm này trong lúc trị bệnh.

• Sữa động vật

Cũng giống như các loại thịt, sữa động vật chứa hàm lương protein, chất béo và các khoáng chất như kali, phốt pho cao. Các chất này đều là “kẻ thù” đối với người bệnh thận yếu, sử dụng thường xuyên sẽ khiến thận bị quá tải và bệnh càng nghiêm trọng hơn.

Thay vì sử dụng sữa động vật thì tốt nhất nên thay thế bằng các loại sữa thực vật như sữa óc chó, sữa đậu nành, sữa đậu xanh… vừa bổ dưỡng vừa tốt cho sức khỏe.

• Nội tạng động vật

Theo các chuyên gia dinh dưỡng, trong nội tạng động vật có chứa nhiều cholesterol xấu cùng các chất béo bão hòa gây tác động tiêu cực đến chức năng thận do thận phải tăng hoạt động gấp nhiều lần so với bình thường. Không những vậy, những chất này còn làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý về tim mạch. Do đó, tốt nhất nên hạn chế tối đa tiêu thụ nội tạng động vật trong thực đơn ăn uống hằng ngày.

• Thức ăn đóng hộp

Trong thức ăn đóng hộp có chứa một lượng lớn chất bảo quản nên chắc chắn hàm lượng natri sẽ rất cao. Vì vậy, người bị thận yếu tiêu thụ nhiều loại thực phẩm này sẽ khiến natri không được đào thải mà tích tụ trong cơ thể, về lâu dài làm tăng áp lực lên chức năng thận vốn đã bị suy yếu và hậu quả là gây tổn thương, mất chức năng hoàn toàn.

• Rượu, bia

Rượu, bia hay các chất kích thích khác là loại thức uống mà người bệnh thận yếu cần kiêng hoàn toàn. Bởi trong những loại đồ uống này có chứa các chất Acid acetic, methanol, aldehyde, cồn… làm tăng tiết acid lactic. Và hậu quả là thận phải tăng cường hoạt động để đào thải chất này vô tình hình thành acid uric trong ống thận gây suy giảm chức năng thận.

Một số lưu ý trong ăn uống dành cho người bị thận yếu

Không chỉ riêng bệnh thận yếu mà khi chẳng may mắc phải bất kỳ căn bệnh nào đi chăng nữa thì người bệnh cũng cần xây dựng riêng một chế độ dinh dưỡng hợp lý để đảm bảo cung cấp đầy đủ dưỡng chất cho cơ thể, tránh bị mất sức và ảnh hưởng đến chức năng thận cùng các cơ quan nội tạng quan trọng khác.

Và chế độ ăn uống của người bệnh thận yếu có đem lại hiệu quả hỗ trợ trị bệnh hay không còn phụ thuốc rất lớn vào các điều lưu ý sau:

• Tuyệt đối không được loại bỏ hoàn toàn chất đạm ra khỏi thực đơn ăn uống của bạn. Thay vào đó, hãy thay các nhóm thực phẩm có nguồn gốc đạm động vật bằng đạm thực vật để vừa đủ chất cho cơ thể vừa bảo vệ chức năng thận tốt nhất.
• Trong quá trình điều trị bệnh thận yếu, người bệnh nên ưu tiên sử dụng các món ăn được chế biến chín kỹ, mềm vừa phải, tránh ăn thực phẩm quá cứng vì sẽ khiến cho hệ tiêu hóa và hệ bài tiết hoạt động nhiều hơn, kéo theo chức năng thận cũng bị ảnh hưởng.
• Nên dành thời gian lên thực đơn ăn uống trong tuần đầy đủ dưỡng chất và tốt nhất nên thay đổi liên tục giữa các món cũng như cách chế biến để kích thích vị giác, ăn ngon miệng sẽ giúp cơ thể dễ hấp thu dưỡng chất hơn.
• Người bệnh bị thận yếu cần đảm bảo uống đủ nước mỗi ngày để hỗ trợ thanh lọc cơ thể tốt hơn. Tuy nhiên, nên tránh uống nước quá nhiều cùng lúc mà nên chia nhỏ lượng nước sử dụng nhiều lần trong ngày.
• Bên cạnh đó, tuyệt đối không sử dụng thuốc lá và tự ý uống thuốc khi chưa có sự cho phép của bác sĩ để tránh khiến bệnh trầm trọng hơn, tăng nguy cơ gây tác dụng phụ và khó chữa khỏi hoàn toàn.

Trên đây là những thông tin cơ bản giúp giải đáp thắc mắc về vấn đề “bị thận yếu nên ăn gì và kiêng gì?”. Hy vọng rằng sau khi tham khảo bài viết này, người bệnh sẽ có thêm những kiến thức bổ ích về đặc tính của các loại thực phẩm, thay đổi thói quen ăn uống của mình và điều chỉnh thực đơn dinh dưỡng khoa học và phù hợp với tình trạng bệnh.